W obecnie obowiązującym systemie bolońskim, każdy maturzysta ma prawo do kandydowania na studia pierwszego stopnia. Większość kierunków jest realizowanych właśnie w formie dwóch cyklów – pierwszego i drugiego stopnia, dzięki czemu student może zdecydować się najpierw na uzyskanie dyplomu licencjata albo inżyniera (w przypadku kierunków technicznych), a później na kontynuację nauki na dwuletnich studiach uzupełniających magisterskich.
Do kierunków, które można studiować wyłącznie w tym trybie, należą: matematyka, fizyka, informatyka, wszystkie filologie, socjologia, filozofia itp. Przeciwnie jest w wypadku dziedzin takich jak prawo, medycyna, sztuka i teologia.
Dyplomy ukończenia tych kierunków uzyskuje się dopiero po pięcioletnich studiach drugiego stopnia. Studia pierwszego stopnia trwają minimum sześć semestrów, czyli 3 lata, a drugiego – cztery semestry, czyli 2 lata.
Łącznie odpowiada to wcześniejszemu systemowi pięcioletnich studiów magisterskich. Na większości uczelni, aby uzyskać stopień licencjata, trzeba napisać pracę licencjacką, zazwyczaj krótszą niż jest to w przypadku pracy magisterskiej.
Na innych uniwersytetach można też podejść do egzaminu licencjackiego zamiast przygotowywać pracę. Taki egzamin weryfikuje wiedzę, którą student posiadł w ciągu całych trzech lat studiów.
